BABESLE VALLEY (2016Nov) ThanteiPautu

BABESLE VALLEY

Thantei Pautu

2063 AD
*VALPUIA*

‘Nangkha lo ding rawh..ding rawh’
Tlangval upa tawh lam pakhat in thinrim zet a rawlthar a um chu ka bike khalh lai tiding in ka en zui  a, an tlanchak dun khawp mai. Ka vawikhat hmuhna erawh a ni lo. Thil thleng tur chu ka hrelawk in ka hria.
Tlangval kha Uramtiama a ni a, an in kawt a bawlhhlawh paih a hmuhfuh apiang tuna mi ang chiah khan a um ziah thin. Tlangval fel leh lehkhathiam tak ni thin kha tunah chuan miten mi pangngai lo tiin an sawi vek tawh. Accident a tawh palh vanga tun dinhmun a awm ta hi a ni tih hria te erawh chuan lainat takin kan enzui vawng vawng thin.
Rinlawk ang ngeiin an rawn inpawt let nawk nawk a
‘Chhar rawh.. I char fai hma chuan khawiah mah I kal lovang. Bawlhhlawh bawm hi I hmu em? I thil eina kawr sarang i paih saw chhar la hetah hian dah rawh.. I thawmhnaw inbel a to hmel tehreng nen I che khir hle mai..’ a ti bawrh bawrh a.
Rawlthar in a thil eina sarang a paih tawh hnu a chhar lai chu ka en reng a
‘Sarang kha a tawihral theilo tih I hria.. Leimin I hlau em? I thil paih kha tuiluankawr ah khuan a tla anga tui a tibawlhhlawh.. Leimin in a hnawl che chuan maw keimah ang hian I awm mai ang. Keimah anga vanneih hlauh loh phei chuan khiiitah I awm ang’ van lam a kawk zauh a. ‘In in ah va haw la in inbul ah tui luankawr felfai deuh va siam ang che.. Hnathawk bawk rawh…Kal rawh..’ a hawikual a, a mi hau bera pawh chu a ngaihven zui leh tawh lo. A lu tuai vut vut in a phun nuah nuah a, inchhung ah a lut ta daih a.
Uramtiama thusawi inzawm lo nuai leh awmze nei si chu ngaihtuah zawm neuh neuh chungin ka bike ka tinung a, tihtur pawimawh tak ka neihna hmun panin ka tlanchhuak leh a.
Mi pangngai ni a inngai hian kan chhehvel a thilawm hlutna hriat tumin chik nachang kan hre lo fo a, kan fimkhur loh rah sengin chhiatna rapthlak tak tak kan tawng fo bawk. Thil hote anga kan ngaih pawh hi enliam mai mai lova awmze nei taka hmanthiam leh humhalh nachang kan hriat a hun ta khawp mai.
Ka kal tumna hmun ah chuan thleng tura  min hrilhlawk hun dik chat ah thleng in, ka mi biak tum ber pawh a thleng tawh tih min hrilh hnuah min koh hun nghak turin thutna tur min kawhhmuh ah chuan ka thu a.
Tunlai hian hmun hmingthang tak Babesle Valley lo indin chhuah dan chanchin ziah tumin ka bei uluk hle a, mi nawlpui in he hmun hian thawnthu a nei tih chu kan hre vek nain chipchiar tak leh a bulte atanga helai hmun chanchin hria erawh kan awm lo.
Ka mi hmuh tum (Pu Tluanga) in mi rawn koh tir chuan phur ru takin a office ah ka lut vat a. A office a tukverh zau hek hawk inhawng bulah chuan min hnungchhawn zawng a thuin kan awmna leh a chhehvel hmun mawi tak chu a thlir vung vung a. Thil dang daih ngaihtuah a ang hle bawk. Ka sawihmaih hauh loh tur chu Pu Tluanga hi kum 73 a upa a ni tawh a, chuti chung chuan helai hmuna thuneihna kenkawh hi a la bansan chuang lo. A la hrisel tha hle bawk. Amah ngeiin hetianga a awm theih chhan a sawi ka hriat thin chu “Hna thawk la, Pathian thilsiam khuarel thil hman tangkai leh ngaih hlut nachang hre rawh. Tichuan hrisel takin I damrei ang” tih hi a ni.
‘Vala, lo thu rawh le’
‘Ka lawm e, ka pu’ tiin ka chhang var a.
‘I hriatduh ber chu min zawt tan thei ang’ min rawn en lovin pawnlam a la hawi ta reng a.
‘Ka pu, I hriatlawk tawh angin helai hmun chanchin hi chipchiar taka hriat ka duh a ni’ ka chawl dat a ‘A bulte atangin’ ka ti leh boh a.
‘A bulte atangin maw ni ang.. A tha e.. Uluk takin lo chhinchhiah ang che..’
Ka lam arawn hawi dawn emaw tiin amah chu ka en reng a, a maimitchhing ta daih a. A awmdan chu mak ka ti ru khawp mai. Mahse engmah ka sawi lo..
Pu Tluanga’n a chanchin a sawi chu uluk takin ka ngaithla ta zawk a.

*PU TLUANGA*
2010 AD
‘Tluangpui, tho rawh le. Vawiin hi class in kal tan ni tur kha a ni lawm ni’
Ka nu’n min rawn kaihthawh chuan ka tho nghal vat a.
Vawiin hi college ka kal tanni hmasaber tur a ni a, ka phur khawp mai. Chawei kham ah class kal tur chuan bike in ka inkhalh chhuak a, thiante nen  kan inhmuhkhawm chuan kan ri nghal laih laih. Kan thawveng tlang khawp mai. Ka thiante ho pawh hi keimah ang tho a mi hausa hlun chhungkua atanga seilian an ni vek a, nula kawpkual vel bak thildang han vei teh vak kan nei hlawm lo a ni ber. College a kal kal chhan hi lehkhazir a ni nain a tamm zawk hi chuan kan la thutak vak hlawm lo ang tih ka chiang.
Kan class a hmeichhe chhelo kan tih kan sawikhawm laih laih lai chuan ka thiante thusawi ngaihven lovin ka hawichhuak a, hmeichhe pakhat, nu zem mai kan class a lo lut chu ka en reng a. A zahzum hmel hle.
‘A va chut hmel reuh e’ ka ti sap a. Ka thiante erawh chuan ka thil en lam chu an rawn ngaihven lo.
Engtin tin emaw a nikhat ni chu kan hmang zo mai a, karkhat kan kal tlin meuh chuan kan hmelhriat sa nilo te nen pawh kan innel ve tan viau. Class kan kal hmasak ber ni a ka hmeichhe hmuh erawh kha chu a ngawi reng a, a thiannu tihloh midang a be ngailo tluk a ni. Mak takin ka chik ru reng a, a mizia zawi raih leh mi pawisawi lo tur tih hriatreng chuan min hip ta ni berin ka hria.
Class a kan thutlai chuan kan professor lo lutin project work kan tih ngei a ngaih tur thu a awn sawi a, thingtlang leh khawpui chhunga mihring khawsak dan dinhmun, in leh lo, eizawnna, khawsak dan phung te uluk taka kan khaikhin hnuah report kan ziah a ngai dawn a ni. 2 zela inkawp turin min hrilh a, ka thiandang ten an kawppui tur an thlan hnua ka hun arawn thlen chuan ka hma tlarhnihna a thu hmeichhia, a hma atanga ka lo ngaihven ruk tawh chu thlangin ka kawk zauh a. Ani chu zah hmel takin a lo sen tan tan thung. Ka thiante chu mak tiin an ri hak a, ka ngai pawimawh hran lo. Professor chuan thingtlang a kal tur leh khawpui chhunga kal tur min then hrang a, khawpui chhung kal tura thlan kan ni hlauh bawk.
Class atanga professor a chhuah hnu chuan kan project tih dan tur kan sawikhawm a, ka kawppui tura ka thlan hmeichhia chu ka panhnai a.
‘Zualte, naktuk zing dar 9 ah ka lo sawm ang che. Khawiah nge in awm?’
‘In in thlang chiah ah khan kan awm, ka lo sawm chho dawn che nia’ tiin a nui seih a. Ka lo la ngaihven tawk lo a ni ngei ang, kan in thlangah an lo awm reng tih ka hre miah lo. Ahnu a ka hriat leh chu an unauin in an luah a lo ni a, kumin atanga rawn awm chauh an ni bawk. Ka lo hrelo chu thil awmlo tak pawh a ni hran lo..
A tukah chuan kan sawilawk tawh angin kan chhuak dun a, tlai lama kan haw leh meuh chuan khawpui chhung inrelbawl dan felfai loh zia te, bawlhhlawh paihna mumal lo zia leh tui luankawr tawp tak tak tuikhur hnar ni si te chu kan vei thar ta viau mai. Hmun hring tlem lutuk tawh te pawh kan sawikai zel a.
Karkhat aral hnu chuan khawpui a kal leh thingtlang lama kal ten kan hnathawh report thehlut in kan khaikhin a, hmasawnna daltu thil tamtak kan hmuhchhuah rualin harsatna sutkian dan tur pawh kan thawhkhawm ta teuh a. Thingtlang lam a lui leh tuikhuah te chu khawpui bula awm te aiin ala thianghlim zawk a, hman tangkai dan pawh an hre zawkin boruak pawh a thianghlim zawk thu te, hmasawnna thlen thei tura pawimawh ber zinga pakhat sorkar hmalakna mipuiin tha taka kan thlawp a pawimawh zia te chu kan sawi uar khawp mai. Zirlai ten kan rawt angin leilung luangral zel tur ven nan thing phun beihpui kan thlak bawk a. Tui thianghlim zawk kan neih theihna tura thil pawimawh leh sorkar tuisem ringawt ring lova ruahtui khawl nachang kan theih nan awareness campaign kan neih ve lauh lauh bakah social media ah pawh tan lak angaih thu kan thehdarh nasa hle.
Thawk tha kan intih viau lai in kan hnathawh khan mipui tam zawk ngaihven a hlawh tehchiam lo tih lam kan ngaihven zui lem lo. Hun aral a, a zir chiangtute ngei pawh chuan kan vei zui rei lo khawp mai.
Thil danglam vak thleng lovin hun kan hmangliam a, Zualtei nen pawh nitin inzuiin kan inngaizang nghet chu a ni ta der a. Abula awm a hahdamthlak a, kei ngei pawh ka nundan chu a tha zawngin a inthlak ve hret hret a. Awlsam tak erawh a ni bik lo.  Hmeichhe zaklo tak tak, mi hausa fapa ka nih vanga min umzui dawr dawr an awm fo a, Zualtei nen pawh kan buai phat phat fo mai. Mahse ka rilru chhungril takah chuan Zualtei lo hmeichhe dang duh tak tak ka nei thei miah lo. A chang chuan ka ngaihven tawk lo tiin a phun ve fo a, mahse inti mipa ve tak ka nih vangin a duhdan ang thlap a awm chu tlawmah ka la tlat a ni.
Ka phone ri ral ral chu en in nui sukin ka pick up a
‘Tluangpui, tun ang reng chuan ka peih tawh lo. Nimin khan I damloh thu I sawi a, class kal lovin Jessica nen I awmdun tih ka hre leh vek’
Ka phone a Zualtei tawngri chu ngaithla in ka ngawi vung vung a. Ka damlo tak tak a, ka hriatlawk lohin min ngaizawng rengtu Jessica kan in ah arawn kal ngei bawk. Zualtei hian engtin nge a hriat ka hre hauh lo.
‘Kan inkar hi tawp mai rawh se. Kan dinhmun inthlauh vanga I thian thenkhatte min tawngkhumna zawng zawng pawh hi ka tuar peih tawh lo’ a ti leh sep sep a. A tawngdan atang chuan tah chhuak tak insum a  ang khawp mai. Ka thianten an tawngkhum thin tih ka lo hre ngai miah lo bawk.
Mahse, hmeichhia zawkin inthen a rawt hmasa chu tlawmthlak ka ti a, ngaihzawng ka neih tawh reng reng ten min then hmasa ngai lo bawk. Ka inngaihtuah chiang hman lo..
‘Min then I duh chuan engtiklai pawhin ka inpeih reng’ ka ti nghat a
‘Chu chu ka ringsa reng a ni. A nih chuan mangtha le’ tiin phone a off zui a. Ngaihdan nilo zetin ka phone chu ka en reng a.
Ka nundan hlui thawveng takah ka let leh a, ahma ang in ka hlim thei tawh lo thung. Zualtei nen kan inhmuh chang pawhin kan inbe tawh ngai lo bawk. Ka rilru erawh a luah reng a, ka ngaihven duh lo tang tang a ni.
Hriatloh karin hun a ral ve zung zung a, semester exam kan zawh chuan thawveng tak kan ni. Exam zawh lawm nan chawlh hmang turin ka thiante nen kan chhungkaw farm ah kan riak chhuak a. Kan riah chhuah zan chuan nasa lutuk maiin ruah a sur a, kan ngaih a tha lo hlawm khawp mai.
Zing khawvar tantirh ah ka phone riin min tiharh a, ka putea thusawi ka hriat rual chuan ka mit sulh a.
‘In in awmna bawr vel zawng zawng a min vek a, rang takin rawn haw rawh’
Kan in awmna bawr vel kan thlen chuan mangang takin ka tlu hnawk a. A min fai hneh khawp mai. Kan in, in nuam tak ni thin kha hmuh tur a awm tawh lo. Chumai ni lovin Zualtei te chenna hmun pawh. Mihring damchhuak an awm tuman an beisei lo. Awmdan tur ber pawh hre lovin chhanchhuahna hna thawktute chu ka en tlawk tlawk a. Ka nu leh pa ka chan a, ka chapona vangin ka hmangaih ber Zualtei ka chan bawk. Khawvel ah hian damchhan tur ka nei ta lo niin ka inhria.
Kan in awmna bawr vel min huk chhan chu ruahmanna felfai taka in din a awmloh vang leh mihring thli tamtak mumal nei lova leihnuai a inchhekkhawl chu ruah nasa tak sur thut in a belhchhah a, chuvanga leimin rapthlak tak chu thleng a ni tih an sawi ka hriat chuan pawiti em em in ka rum tlawk tlawk a.

*VALPUIA*
2063 AD
Pu Tluanga chu a thusawi chawlin a ngawi deuh vung vung a, a hmel atang chuan a thusawi hunlai ah a cheng tih a hriat reng mai.
Office kawngka arawn inkik karh karh a, nu upa lam tawh pakhat hi nui sangin a rawn lut a.
‘In ril a tam tawh em?’ tiin Pu Tluanga chu a pan a.
‘Vala, ani hi ka nupui duhtak Zualtei a nih hi’
Pu Tluanga chu phawk zetin ka en a. Zualtei maw?
‘Mahse ka pu, leimin ah khan’
‘Aww..kan thawnthu ropui I lo sawi a ni maw?‘ tiin Pi Zualtei chu a pasal thutna bulah chuan a thu a.
Pu Tluanga chuan a nupui kut chu vuan in nui sukin min en a, nupa inhmangaih tak an nih ngei dawn hi tiin ka lo ngaihtuah hman zat bawk.
‘Ka la sawi zo lo alawm. Helai hmun indin tura ka beih chhan bul intanna chu kha leimin kha a ni’
Pu Tluanga thusawi awmzia chu hrethiam chiah lovin ka bu nghat nghat a.

*PU TLUANGA*
2010 AD
Kan in awmna leh a vel zawng zawng chenna tlakloh a nih tak avang leh ka nu leh pa, ka nuna mi pawimawh te ainga mi Zualtei te ka chan tak avangin ka putea hnenah ka cheng a. Thlakhat chhung chu mi a ang maiin ka khawsa a, engmah ei lo leh mu mumal lovin ka awm bawk a, ka putea te chhung pawh an mangang khawp mai.
Muhil leh thei lovin khum ah ka let kual sek a, ka thil ngaihtuah chhuah vang chuan ka thuchhuak hlawl a.
‘Kei hian ka theihtawp in hna ka thawk anga, kan in awmna ni thin leh a chhehvel a thilawm zawng saw venghim in hmun nuam tak leh tangkai tak ah ka siam ngei ngei ang. Chu chu ka thutiam a ni.’
Ka putea min puihna nen tangkawp in sumdawnna bul ka tan a, ka thiltum ah ka chiang bawk a ka thawkrim tih piahlam a ni e. Sum ka khawl chhungin bultan nan kan in hmun hlui leh a chhehvel zau takah chuan thing ka phun tlauh tlauh thin.
KUM 5 HNUAH
2016 AD
Ka thawhrimna hlawhtling mek chu lawngawi takin ka thlir a, lei luangral tur ven theihna tha ber ka thingphun te pawh an thanglian ve tan khawp mai..
Ralkhat a min lo thlir vang vang tu mi pakhat ka hmuh chuan ka awmna atangin ka kalsawn a, mahse chu mi pakhat chuan ka awmna arawn pan ta tlat..
Ka bulhnai arawn thlen a ka hmuh chian hnu chuan ka mitvai emaw tiin ka mit ka nuai nawk nawk a, mahse ka mitvai a ni lo.
Zualtei chuan nui sangin min en a
‘I dam tha maw?’
Engmah sawi lovin ka panhnai a, ka kuahbet thlawp a.
Leimin rapthlak tak thlen zan khan an unau in an riakchhuak a, Pathian remruat dan maktak chu a takin an tawng a ni. Khami zan khan riakchhuak lo se chu ka nu leh pate ang bawkin he khawvel ah hian a awm tawh lovang. Aizawl ah awm zawm tawh lovin an khua Lunglei ah a zirna a chhunzawm leh a, min biakpawh ngaihna hre lova reitak a awm hnuah ka putea te nen inhmu fuhin min rawn zawngchhuak a ni tih thu a sawi lai chuan ka kuah vawng vawng a.
Zualtei nen kan inkar chu mak takin a tha leh ta.  Kumhnih hnuah kan innei a, helai hmun hi chhuahsan lovin kan enkawl zui a, tun hun hi kan thleng ta a ni.

*VALPUIA*
2063 AD
Pu Tluanga thusawi ka ngaihthlak zawh chuan a nupui eitur rawn ken chu kan ei ho a.
‘A thuin I hre ta a, tunah chuan atak ngeiin ka han entir dawn che em niang?’
Phur zetin ka lo bu nghauh nghauh a.
Office atang chuan Pu Tluanga chu ka zui chhuak a.
 An awmna hmun chu kum tamtak kal ta a leimin rapthlak tak thlenna hmun a ni tih hrelawk lo tan chuan leimin na hnu a ni tih awih a har khawp ang!
Kawngpui mam hun mai sir ah chuan thingkung lian deuh deuh awmze neiin a ding khup a. Motor ah chuang in Babesle Valley fang tur chuan Pu Tluanga leh a nupui nen kan chhuak ta a.
‘Hei..helai I thil hmuh zawng zawng hi ruahtui khawlna hmun a ni hi. Tunah hian khawpui chanve dawn chu he kan ruahtui khawl hian a chawm mek tih I hriat ka ring’ Pu Tluanga chu en in ka bu nghat nghat a.
‘Sawlai phaizawl saw kan siamchawp a ni a, kan thlai tharchhuah hian tun atanga kum 2 velah chuan Mizoram a chawm thei thuak ang. Hmundang atanga man to tak tak a chahchhuah chawp thlaithar tharlam vak lo aiin a tlawm bawk ang..’ a ti dap dap a.
Ka rinai daihin a hmun hi a zau a, mak tiin ka mengphar awn awn a ni ber e.
‘Ka Pu, power supply siamchhuak thei khawp tui khuah siam I tum niin ka lo hria a..’
‘A..nia, a hautak phian mai a, kan naupan laia kan in thlang hla deuh hlek a lui luang kha uluk lehzual in kan humhalh a, tunah chuan kan thing tamtak phun belh zarah tuihna pawh a tha sawt khawp mai. Sorkar mithiam te nen tangkawp in hma kan la mek reng chu a nia lawm. Mizoram zim te chawm thei tur khawp hian a la puitling thei ngei ang chu. Mipui hian sorkar hmalakna tha tak tak te hi thinlung taka thahnemngaihpui chungin thlawp thin chu ni ila tun ai hian hma kan sawn ngei awm asin..’
‘Helai hmun chauh nilo a lui lian tak tak awm te hi hman tangkai dan a awm ngei ang mawle..’ ka lo ti leh zauh a. Hetiang chungchang sawi chuan keipawh hian sawiduh ka ngah a, sawi chauh ni lovin a thawktu nih ve ngei pawh ka duhthusam a ni.
‘Awm tehreng mai. Sorkar in hma a la reng bawk a, ram tha zawk kan neih theih dan tur te, thlai chin tlaklohna ram chhia tangkai zawk a hmandan tur te, a ram ngeih zawng mila thil chin turte nen lam an ngaihtuah a, khawpui thli felfai zawk a luanral tir dan te pawh a tel vek ang chu..’ a ngawi dat a..
 ‘A pawimawh ber zinga pakhat ah chuan he rama cheng zawng zawng te hian tihtheih kan nei vek a, kan awmna hmun apiangah mi tangkai tak kan ni thei vek a ni..’
La titi zel chungin office building awmna lamah chuan kan let leh a.
‘Ka pa, teak phun tur kha arawn thlen thu min rawn hrilh zo chiah a’
Nula nalh zet, Pu Tluanga ‘ka pa’ ti a ko tu chu ka en reng a, a ni pawh chuan min nuih seih in min en a. Pu Tluanga’n kan inhmelhriat theih nana kan hming a sawi hnu chuan kan inchibai a. A kut nem thep chu thlah lova vawn reng ka duh hial mai..!
Ka damchhung nun tangkai taka ka hman theihnan ka nun min tawmpui turin kha nula kha ka duh ngei ang le..
Ka ngaihtuahna vang chuan nui sakin ka bike ka tinung a, BABESLE VALLEY atang chuan ka chenna in panin ka tlan ta vang vang a.

A TAWP TA..
Babesle tih hi Basgue tawng a ni a, 'venghimtu' tihna a ni.